1-2-2 Szatan W Poglądach Ireneusza i Tertulliana
Zmagając się coraz bardziej z problemem, który stworzyli “ojcowie” teraz musieli radzić sobie z następnym problemem, że cała ta sugestia jest czystą fikcją.

Orygenes, Ireneusz i Tertulian stworzyli ideę, która została później opracowana i spopularyzowana w powieściach i sztuce, że Bóg w jakiś sposób dał się oszukać szatanowi. Ich rozumowanie poszło w tym kierunku, że szatan domagał się krwi Jezusa, i tak uczynił - Jezus umiera, ale bez wiedzy szatana, Jezus był [rzekomo] Bogiem, i powstał z martwych. Nie tylko Jezus nigdy nie został zdefiniowany jako "Bóg" w sensie trynitarnym w Biblii, ale cała propozycja jest czysto fikcyjna. Krew Jezusa nie "zapłaciła" każdemu.

Także Wszechpotężny nie musi używać trików żeby wygrać tą fikcyjną grę. Tu znowu widzimy, że nasz pogląd na Boga ma wpływ na to jak widzimy Szatana i vice versa. Widzimy także, że wymuszony, nienaturalny i niebiblijny pogląd na odkupienie ma wpływ na nasz sposób widzenia Szatana. Gnostycy i inni krytycy “Chrześcijaństwa” z łatwością mogli się koncentrować na tych kontradykcjach i zadawać pytania; i teraz  “ojcowie” grzęźli coraz głębiej w bolesnej i przeciwstawnej sobie teologii. Byli naciskani na punkcie; czy Szatan i jego aniołowie zgrzeszyli w tym samym czasie i razem zostali zrzuceni z nieba  albo czy Szatan i jego aniołowie popełnili ten sam grzech czy tez rożne grzechy.

Odpowiedź Tertuliana była taka, że Szatan zgrzeszył przez zazdrość [zawiść] i za to został zrzucony z nieba. Potem zmienił swój pogląd i powiedział, że Szatanowi został dany okres łaski pomiędzy grzechem, a wyrzuceniem z Nieba, w czasie którego przeciągnął aniołów na swoją stronę i dopiero po tym zostali oni zrzuceni. Kement dla kontrastu, upierał się przy poglądzie, że Szatan i aniołowie upadli razem w tym samym czasie. Odpowiedzi “ojców” były całkowicie fikcyjne i nie związane z jakimkolwiek Biblijnym orzeczeniem. Pomimo tego, ci zdesperowani mężczyźni upierali się, że są prowadzeni w ich poglądach przez Boga, i wiele pokoleń Chrześcijaństwa ślepo podążały za nimi. Tertulian w podobny sposób został przyparty do muru nad zagadnieniem; czy Szatan był aniołem albo może innego rodzaju osobą- jak to wcześni ojcowie kościoła twierdzili. Tertulian poprawił zrozumienie stronnictwa mówiąc, że Szatan był Aniołem. Tu znowu został przyparty do muru nad zagadnieniem w jaki dokładnie sposób Szatan i jego aniołowie znaleźli się na ziemi. Rozumiejąc, że musieli oni podróżować w powietrzu, Tertulian dowodził [Apol.22], że Diabeł i jego aniołowie mieli skrzydła. Ireneusz był pod wpływem Żydowskich mitów mówiących o “Aniołach strażnikach” z Księgi Enocha. Nawet nazywa on Szatana `Azazelem` w jego pracy Przeciwko Heretykom w podobny sposób jak Enoch to robi, pokazując w ten sposób jak bardzo był pod wpływem Żydowskich mitów przed którymi Paweł, Juda i Piotr ostrzegali i zachęcali żeby ich nie akceptować. Ireneusz krytykując swych przeciwników, nazywał ich “aniołami Diabelskimi” [Przeciwko Heretykom1.15.6], pokazując w ten sposób jak to jest użyteczne żeby zastosować mit kosmicznego konfliktu do swoich przeciwnikowi na ziemi. Zamiast uznać, że to są zwykle spekulacje, Ireneusz i Tertulian poszli dalej   nalegając, że wiara w Szatana jest podstawową doktryną Chrześcijaństwa. Tertulian nalegał, że w czasie chrztu, kandydat musi zgromić Szatana [1]. W rzeczy samej Tertulian [później wspierany przez Hyppolita] stworzył poglądy na temat Szatana, fundamentalnej nauki Chrześcijańskiej wiary; a osoba, która jej nie chce zaakceptować nie może być ochrzczona w Chrześcijańska wiarę. Kandydat musiał wyznać: “ Odrzucam cię Szatanie i twoich aniołów”. Widzimy jak dalekie to było od Nowotestamentowego sprawozdania po mężczyznach i kobietach wyznających swoje grzechy i będącymi ochrzczeni w Chrystusie dla ich wybaczenia. Taki sposób myślenia doprowadził do skrajności kiedy to znacznie później, w 1668, Joseph Glanvill [członek Królewskiego Stowarzyszenia] twierdził, że zaprzeczenie wiary w Diabła jest logicznym zaprzeczeniem wiary w Boga, tak więc jest równoznaczne z ateizmem. To jest przykład jak daleko może zaprowadzić dualizm- jeżeli Bóg miłości jest zeswatany z bogiem zła, to zaprzeczenie istnienia boga zła jest równe zaprzeczeniem istnienia Boga miłości, Boga i Ojca Pana Jezusa. Kalwinista John Edwards, w jego publikacji z 1695 Przemyślenia dotyczące kilku przyczyn i okazji ateizmu, twierdził, że zaprzeczenie istnienia Diabła i istnienia demonów jest powodem ateizmu. To jest tak smutne i tak tragiczne przekręcenie Biblijnego Chrześcijaństwa – ci z nas którzy zaprzeczają istnienia osoby Szatana wskutek dokładnego stadium Biblijnego i historycznego, ci którzy wierzą w całkowitą wszechmoc jedynego Boga, wierząc tak widzą,  że nie ma tu miejsca na istnienie osoby Szatana – są w rezultacie nazywani ateistami. I nie jest to sprawa przeszłości – my możemy słuchać współczesnych Chrześcijańskich liderów twierdzących, że ci którzy zaprzeczają istnieniu osoby Diabła, zaprzeczają w istocie Chrześcijańskiej wierze i powinni być uważani za członków sekty, a nie za Chrześcijan. [3]. To był sposób demonizowania teologicznej opozycji, która miała początek z ojcami kościoła i  była widoczna w historii w osobach takich jak Luteran August Pfeiffer, który w 1695 twierdził, że rosnąca niewiara w Diabła prowadzi do moralnego załamania w społeczeństwie [4]. Jednak czyste zrozumienie Biblijnego rozumienia Diabła pomaga wzrostowi duchowemu w moralności – ponieważ Nowy Testament wskazuje, że prawdziwym `wrogiem` jest nasze wewnętrzne ludzkie myślenie i pokusy prowadzące do znacznie większej, prywatnej walki przeciwko niemoralności w najgłębszej części serca tych, którzy wiedzą, co jest prawdziwym Chrześcijańskim wrogiem.

Tertulian I Modlitwa Pańska
Modlitwa Pańska “zbaw nas ode złego [zła]” zaczęła być tłumaczona w sposób arbitralny przez Tertuliana jako “zbaw nas ode Złego”, odnosząc to słowo do osoby Szatana. Ale Grecki tekst z pewnością nie wymaga takiego tłumaczenia. W Greckim języku, zwrot “ode złego” może być zrozumiany jako forma nijaka [“zło”] albo forma męska “zły”, personalizując zło. Bóg wiedzie mężczyzn i kobiety do prób [złego czasu] – Abraham miał nakaz by ofiarować Izaaka, próby Izraela przez Boga na pustyni, są oczywistymi przykładami. Łatwo zauważyć, że  sam Pan Jezus używał większość swojej modlitwy wzorcowej w swoich życiowych sytuacjach. “Bądź wola Twoja… Wybaw nas ode złego” [Mat 6:13; Luk.11:4] były powtarzane przez Niego w ogrodzie Getsemany, kiedy prosił żeby wola Boga się działa, a nie Jego własna, ale też modlił się żeby uczniowie byli wybawieni ode złego [Jana 17:5]. Listy Pawła są pełne aluzji do sprawozdań Ewangelii i te aluzje pomagają nam poprawnie zinterpretować wersety, o których mówimy. On używał tych samych Greckich słów “wybaw” i “zło”, kiedy wyraził swą pewność, że “Pan wybawi mnie z każdego złego uczynku, i ochroni mnie dla królestwa niebieskiego” [2Tym.4:18]. W podobny sposób Paweł był natchniony frazą Pańskiej modlitwy kiedy komentował, że Pan Jezus umarł po to żeby “wybawić nas z obecnego złego świata, zgodnie z wolą Bożą” [Gal.1:4; 2 Tess.3:3]. Jak tu widzimy Paweł nie miał zrozumienia, że “zło” jest osobą Szatana, ale raczej “złem” tego świata oraz tymi, którzy prześladują wierzących. Być może sam Pan Jezus oparł tą cześć Jego modlitwy na Starotestamentowych wersetach, jak 1 Chr.4:10; Ps.25:22; 26:11; 31:8; 34:22; 69:18; 78:35,42; 140:1; Przyp.2:12; 6:24, gdzie jest mowa o wybawieniu od złych ludzi, grzechu, stresu, prześladowania, itd., tutaj na ziemi. Żaden z tych wersetów nie mówi o wybawieniu od nadludzkiej osoby Szatana. Modlitwa Estery w Est.4:19 LXX jest bardzo podobna – “Wybaw nas z rąk złoczyńców”. Tym `złoczyńcą` był Haman, a nie nadludzki Szatan. Jeżeli nawet upieramy się na czytaniu `zły`, to “zły” w Starym Testamencie był zawsze “zły człowiek w Izraelu” [Powt. Pr.17:12; 19:19; 22:21-24 porównaj z 1Kor.5:13] – a nigdy nadludzka osoba. Inna aluzja, którą Jezus użył może być oparta na Rodz.48:16; gdzie Bóg jest nazwany Jednym “który wybawił mnie z całego zła”. Jako Staro testamentowe `słowo stało się ciałem`, myślenie Pana Jezusa cały czas było oparte na Staro Testamentowych wypowiedziach; I w każdym wypadku te wersety, do których On  robił aluzje nie dotyczyły nadludzkiej postaci Diabła. Bóg `wybawia `z każdej niedoli` [Ps.54:7], prześladowców i nieprzyjaciół [Ps.142:6; 69:14] – ale jak to Ernst Lohmeyer zauważył “nie ma żadnego przypadku [według ortodoksyjnego zrozumienia ] diabła będącego nazwanym `zły` w Starym Testamencie albo w Żydowskich pismach”[5].

Zaobserwowano również, że każdy aspekt Pańskiej modlitwy może być zinterpretowany odnośnie przyszłego nadejścia Królestwa Bożego na ziemi. Modlitwa o wybawienie ode złego, czasu prób [Gr.] całkowicie pasuje z napomnieniem Pana żeby się modlić, żebyśmy byli wybawieni ze zła jakie przyjdzie na ziemie przy końcu czasów [Luk.21:36]. Jeszcze jedno spojrzenie na tą modlitwę ukazuje, że Bóg w istocie sam prowadzi ludzi w upadku jak i w duchowym  wzroście jeżeli chodzi o relacje z Nim- Faraon jest tu klasycznym przykładem. “Dlaczego powodujesz, że schodzimy z Twoich dróg?” lamentował Izrael do ich Boga w Iz.63:17. Jest to być może sytuacja, której powinniśmy się obawiać  najbardziej- być zatwardzony w grzechu, zbliżając się do kataklizmu, aż dojdziemy do sytuacji, że silą grzechu jest za duża, aby jej się oprzeć… Saul lezący twarzą do ziemi w starożytnej Palestynie, tej strasznej, ostatniej nocy przed swoją śmiercią jest klasycznym obrazem takiej sytuacji. A Pan usilnie zachęca nas abyśmy się modlili gorąco żebyśmy nie byli na takiej drodze, w takiej sytuacji [6]. Ta rozmowa w Getsemane, zarówno za swoimi uczniami oraz z Jego Ojcem miała wiele odnośników do tekstu modlitwy Pańskiej. “Czuwajcie i módlcie się, żebyście nie byli kuszeni”[Mat.26:41] jest być może odpowiednikiem “nie wódz nas na pokuszenie, ale zbaw nas ode złego”. Tertulian poszedł nawet dalej w ubarwieniu modlitwy Pańskiej. Przetłumaczył on “Nie wódz nas na pokuszenie” [co wskazuje, że Bóg może prowadzić nas na drodze prób] jako “Nie pozwól nas być wiedzionym [przez Szatana]”. To jest raczej interpretacja, aniżeli tłumaczenie- Pismo nie mieściło się w jego ideach na temat Szatana, tak więc przekręcił Pismo żeby pasowało do jego poglądów [tak samo jak niezliczona ilość przywódców kościołów robi to do tej pory]. Dionizy z Aleksandrii podobnie podążał za tym wzorem, dodając w przypiskach do tekstu: “To znaczy, nie dozwól nam wpaść w pokusy”. Pragnienie, aby `obronić` Boga przed byciem Tym, który prowadzi nas na próby było żałosne. C.F.Evans był teologiem, który wspiera nasze zrozumienie tego wersetu. Zaobserwował on, że: “Św. Cyprian w komentarzu na temat modlitwy Pańskiej powtarza zabarwienie Tertuliana: “nie pozwól być nam zwiedzionym”, ale już nie jako forma komentarza, ale jako cześć oryginalnego tekstu modlitwy, a dwa wieki później Św. Augustyn w jego komentarzu na temat Modlitwy, mógł napisać, że wielu w jego czasach modliło się w ten właśnie sposób oraz że znalazł to w jakichś łacińskich manuskryptach…niemniej [Evans mówi dalej] w największych pokusach Starego Testamentu, sam Bóg był kusicielem i to są tutaj jasno zrozumiałe słowa “[7]. Ta historia w interpretacji pokazuje w jaki sposób fałszywe nauki weszły do kościoła. Tertulian nie był w stanie pogodzić Modlitwy Pańskiej z jego poglądami na Boga i Szatana. Tak wiec przekręcił interpretacje i tłumaczenie, które sugerują, że Bóg nie może prowadzić człowieka na próby, ale Szatan to robi. Potem następni ojcowie kościoła zrobili interpretacje tekstem samym w sobie- co było łatwą rzeczą do zrobienia, jeżeli się weźmie pod uwagę, że zbory składały się w większej części z analfabetów. Tu widzimy cud, że Bóg wiernie zachował Swoje Słowo tak,  że nawet ktoś, kto jest biblijnym amatorem, wciąż może odkryć w jaki sposób `ojcowie` wprowadzili kościół w błąd. Każdy poważny student pierwszych dowodów ze świata starożytnego zdaje sobie sprawę,  że wiele historii, biografii, sprawozdań, itp. ma jakąś część zagubioną w tłumaczeniach, cale tomy zaginęły i często mamy do czynienia tylko z cząstkami oryginalnego tekstu [8]. Sposób w jaki Biblia cytuje sama siebie i nie ma wskazań na jakiekolwiek `utracone` fragment biblijne, jest całkowicie niesamowitym faktem- była cudownie zachowana przez Boga, ponieważ jest to Jego słowo dla nas. Jest to więc dla nas obowiązkiem, aby szukać w niej z wdzięcznością całej prawdy, zamiast akceptować ludzką tradycję i interpretacje jako słowo Boga- ponieważ są one tylko słowami człowieka.

T.S.Eliot podobno zażartował: “Chrześcijaństwo zawsze dostosowuje się do czegoś,
w co można uwierzyć”[9] I to jest prawda. Zwłaszcza na trudnym obszarze ludzkiego cierpienia, Bożej sprawiedliwości, odpowiedzialności za ludzki grzech…standardowe Chrześcijaństwo jako religia rzeczywiście przystosowało się na zasadzie, że jej popularność wzrośnie jeżeli zaadoptuje poglądy i wierzenia, które są popularne w świecie albo po prostu komfortowe. To jest w jaki sposób pogański mit osoby Szatana został zaplątany w Chrześcijaństwie. Jedynym sposobem wyjścia z tego zamieszania jest z pewnością czytanie Biblii osobiście, zdając sobie sprawę, że prawdziwe, Biblijne Chrześcijaństwo nie jest tym samym, co zwykłe “chrześcijaństwo”, które istnieje w formie rożnych religii, które moglibyśmy wybrać w otaczającym nas świecie.

Odnośniki
(1) J.N.D. Kelly, Early Christian Creeds (London: Longmans, 1972) pp. 31-38, 44, 399-409. Zobacz także H.A. Kelly, The Devil At Baptism (Ithaca: Cornell University Press, 1985).
(2) Joseph Glanvill's paper, A Blow At Modern Sadducism, jest wznowiony w Moody E. Prior, "Joseph Glanvill, czary, a siedemnastowieczna nauka", Modern Philology Vol. 30 ss. 167-193.
(3) Zobacz np., orzeczenie: Christian Apologetics And Research Ministry, popularne na internecie. Pozycja Baptystów  przy końcu 20 wieku była ekstremalna: "Każdy system religijnych wierzeń , który zaprzecza literalnej rzeczywistości i rzeczywistości osoby Szatana jest radykalnie niechrześcijański i niebiblijny z natury i w sposób oczywisty jest pod mocą tego samego Diabła, którego istnienie zaprzeczają”-  z "Does Satan Really Exist?", Our Baptist Heritage, March / April 1993. Text opublikowany na: www.worldmissions.org/Clipper/Doctrine.
(4) Jak cytowano w Jonathan Israel, Radical Enlightenment: Philosophy And The Making Of Modernity 1650-1750 (Oxford: Oxford University Press, 2001), s. 395.
(5) Ernst Lohmeyer, The Lord's Prayer, tłumaczone przez John Bowden (London: Collins, 1965) s. 214. Lohmeyer był Wschodnio-niemieckim pastorem, uwięzionym i zamordowanym przez Komunistyczne władze w 1946, po spędzeniu wielu lat przedtem w rekach Nazistów gdzie przeszedł nieopisane cierpienia. Podobnie jak Sołżenicyn, spotkał się ze złem osobiście i jego teologiczne refleksje nad tym są bardzo znaczące. Doszedl do takiego samego zrozumienia jakie i my posiadamy, że wiara w jednego Boga wyklucza wiarę w osobę Szatana, i że korzeń wszelkiego ludzkiego zła jest w ludzkim sercu. Pisze on na ten temat dość obszernie: “Tak długo jak trwa ten wiek, w którym dobro i zło są zmieszane razem, można powiedzieć, że zło rządzi na ziemi. Niezliczona różnorodność złych czynów i złych wydarzeń jest manifestacją jednego zła, które produkują [tzn.] ludzkie serca…im mocniejsza wiara w jednego Boga…tym większa jest możliwość kontrolowania myślenia i ortodoksyjna forma diabła staje się abstrakcja” (ss. 216,218).
(6) Ja uwidoczniłem ten temat w rozdziale o tym samym tytule w książce Beyond Bible Basics (South Croydon: C.A.T., 1999)
(7) C.F. Evans, The Lord's Prayer (London: S.C.M., 1997) s. 64.
(8) Żeby dać kilka przykładów, jest udokumentowane w Martin Hengel, Acts And The History Of Earliest Christianity (London: S.C.M., 1979) ss. 6,7.  Greccy historycy  Polybiusz I Diodore napisali osobno historie świata, każda ma jakieś 40 tomów- zgodnie z odnośnikami i cytatami z innych ksiąg zamieszczonych w ich pismach. Tylko jedna trzecia 40 tomowej pracy Polubiusza przetrwała i tylko 16 tomów Diodorego.  Tacita Annals zawierają 16 tomów, ale tomy 7-10 sa zagubione. Podobnie tylko cztery księgi z 16 tomów Historii przetrwały. Porównaj to ze sposobem w jaki 5-cio ksiąg Mojżeszowy jest zachowanych w sposób nieskazitelny jak może to być wykazane w analizie strukturalnej tych ksiąg, a także w jaki sposób są one cytowane w późniejszych Pismach, a także późniejsze Pisma nie cytują jakichś nieznanych prac Mojżesza.
(9) Cytowane w John Hick, The Myth Of God Incarnate (London: S.C.M., 1977) ix.

Wstep

Rozdzial 1: Historia Doktryny
1-1 Historia Diabla I Szatana W Starotestamentowych Czasach
1-1-1 Izrael w Niewoli: Babilonskie I Perskie Wplywy
1-1-2 Grecki Wplyw
1-2 Diabel po Nowym Testamencie
1-2-1 Szatan wedlug Jystyna Meczennika
1-2-2 Szatan wedlug Ireneusza i Tertuliana
1-2-3 Szatan wedlug Clemensa i Orygena
1-2-4 Szatan wedlug Lactanjusza i Anastazjusza
1-2-5 Szatan wedlug Augustyna
1-3 Szatan w Sredniowieczu
1-4 Szatan od Czasow Reformacji
1-4-1 Szatan w Raju Utraconym
1-5 Protestanci: Opor Popularnej Ideii Diabla
1-6 Diabel I Szatan we wspolczesnym mysleniu

Rozdzial 2: Niektore Podstawowe Nauki Biblijne
2-1 Aniolowie
2-2 Pochodzenie Grzechu i Zla
Dygresja 2: Rzymianie oraz madrosc Solomona
Dygresja 3: Kontekst Rodzaju 1-3
2-3 Szatan i Diabel
2-4 Zydowski Szatan
2-5 Pieklo
Dygresja 4 "Duchy w wiezieniu"

Rozdzial 3: Praktyczne Powiazania
3-1 Niektore Praktyczne Powiazania
3-1-1 "Byc duchowego usposobienia": Sedno Chrzescijanstwa
3-2 Diabel i Szatan: Trudne Pytania

Rozdzial 4: Demony
4-1 Diabel, Szatan i Demony
4-2 Demony i Balwany
4-3 Demony i Choroby
4-4 Jezyk Tamtych Dni
Dygresja 5 Bog Adoptuje Ludzka Perspektywe
4-6 Demony: Dlaczego Jezus Nie Skorygowal Ludzi?
4-7 Psychologia Wiary w Demony
4-8 Demony: Podsumowanie

Rozdzial 5: Niektore Przekrecone Wersety
Rozdzial 5 Studium Niektorych Biblijnych Wersetow Ktore Wspominaja Diabla i Szatana
5-2 Waz w Edenie
5-3 Synowie Bozy i Corki Ludzkie
5-4 Szatan w Hioba
5-4-1 Satan w Hioba: Wspolwierny?
5-4-2 Szatan w Hioba: Aniol-Szatan?
5-4-3 Obalenie Mitu 'Szatana' w Hioba
5-5 Lucyfer Krol Babilonu
5-6 Nanaszczony Cherubin
5-7 Szatan w Zachariasza 3
5-8 Kuszenie Jezusa
5-8-1 Jezus Na Pustyni: Studium Jezykowe Oraz Natura Pokus
5-8-2 Kuszenie Na Pustyni: Spojrzenie W Myslenie Jezusa
5-9 Nieczyste Duchy
5-10 Diabel I Jego Aniolowie
5-11 Szatan Zabiera Slowo
5-12 Szatan Jak Blyskawica
5-13 Szatan Wstepuje w Judasza
5-14 Piotr I Szatan
5-15 Wasz Ojciec Diabel
5-16 Przesladowanie Przez Diabla
5-17 Dziecko Diabla
5-18 Moc Szatana
5-19 Wydanie Szatanowi
5-20 Bog /Ksiaze Tego Swiata
5-21 Aniol Swiatlosci
5-22 Wyslannik Szatana
5-23 Ksiaze Nadziemski
5-24 Dawac przystep Diablu
5-25 Zasadzki Diabelskie
5-26 Sieci Diabelskie
5-27 Poszli za Szatanem
5-28 Przeciwstaw Sie Diablu
5-29 Lancuchy Ciemnosci
5-30 Cialo Mojzesza
5-31 Synagoga Szatana
5-32 Michal i Wielki Smok
5-33 Diabel i Szatan Zwiazani
Dygresja 6: "Czlowiek Bezprawia " (2 Tes. 2)

Rozdzial 6: Troche Koncowych wnioskow
6-1 Prawdziwy Diabel: Koncowe Wnioski
Legion i Gadarenskie Swinie